Khám phá nét đẹp truyền thống trong ngày Tết cổ truyền Nhật Bản

Ngoài Việt Nam, hiện còn nhiều quốc gia vẫn ăn Tết Âm lịch với những nét văn hóa đặc sắc khác nhau như Singapore, Mông Cổ,… Để biết thêm về xứ sở hoa Anh Đào, hãy cùng khám phá nét đẹp truyền thống trong ngày Tết cổ truyền Nhật Bản.

Bắt nguồn từ văn hóa Trung Hoa, nhiều nước Châu Á có phong tục đón năm mới theo ngày âm lịch như Việt Nam, Singapore, Mông Cổ, Triều Tiên và Nhật Bản không phải là ngoại lệ. Tuy nhiên, với công cuộc đổi mới, nước Nhật đã đón Tết theo Dương lịch như các nước phương Tây khác; mặc dù phong tục đón Tết ở Nhật Bản thì vẫn giữ nguyên giá trị truyền thống.

Vì sao Nhật Bản đón Tết Dương lịch?

Nhật Bản ăn Tết theo Âm lịch chính thức bằng công bố của chính phủ Nhật vào ngày 9 tháng 11 năm Minh Trị thứ 5 (9/12/1872) và sau đó đã chuyển sang ăn Tết theo Dương lịch kể từ năm 1873.

Tháng Giêng tại Nhật Bản được gọi là “Oshougatsu” có nghĩa là “Chính Nguyệt”. Tết cổ truyền trong tiếng Nhật gọi là “Oshougatsu” bắt nguồn từ phong tục chào đón vị thần năm mới Toshigamisama, vị thần tượng trưng cho sức khỏe, may mắn và phát đạt.

Ngày xưa khi Nhật Bản còn đón tết âm lịch như các nước khu vực châu á khác, Oshougatsu được dùng để gọi cho lễ chào đón năm mới. Tuy nhiên sau này Nhật bản chuyển sang đón tết dương tức là ngày đầu tiên của tháng riêng dương lịch – một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng nhất trong năm, một dịp để mọi người trong gia đình xa gần tụ họp, cầu chúc cùng nhau đón năm mới.

Tết Oshougatsu diễn ra từ ngày 1 đến 3-1 và người dân Nhật Bản thường chuẩn bị cho lễ hội này khá sớm từ ngày 8 – 12/12. Vào những ngày này, mọi gia đình đều dọn dẹp sạch sẽ, chuẩn bị đồ dùng và trang trí nhà cửa đón năm mới.

Ngày 1/1 là một ngày quan trọng, đánh dấu sự bắt đầu của một năm mới. Người ta quan niệm rằng, xem mặt trời mọc vào ngày này là việc làm tốt nhất để chào đón một năm mới thịnh vượng, may mắn và tốt đẹp. Tết Nhật Bản có những điểm tương đồng với các nước phương Đông, tuy nhiên cũng có nét đặc sắc về phong tục tập quán khác biệt với nhiều nghi thức đặc biệt và mang phong cách riêng của một đất nước giàu truyền thống.

Du lịch Tết Nhật Bản – bạn sẽ có cảm giác vừa thân quen, vừa lạ lẫm vừa như đang đón Năm mới phương Tây, vừa như đang tận hưởng khoảng khắc giao thừa kiểu châu Á. Trên đường phố hòa cùng nhịp với phương Tây là những cây thông Noel trang trí, đèn hoa sáng rực khắp các dãy nhà, siêu thị, sân ga, khắp nơi hối hả với nhạc hội, chương trình khuyến mãi cuối năm. Nhưng từng nhà, từng người mang theo hơi thở Á Đông, đó là trang trí sửa sang lại nhà cửa theo truyền thống, chuẩn bị món ăn đón Tết, là tiếng chuông chùa, hương khói.

Ngoài ra, theo văn hóa của Nhật vào dịp Tết nguyên đán các gia đình Nhật Bản sẽ đặt trước cổng nhà hoặc công ty cây nêu hoặc cây Kadomatsu gồm những cành thông xếp vào những ống tre tươi vát chéo. Bởi theo quan niệm của Người Nhật, tre là chiếc thang để đón thần năm mới, còn thông mang lại sự may mắn và trường thọ. Ngoài ra những vật dụng khác như dây thừng bện bằng cỏ khô, các dải giấy trắng cũng được dùng để trang trí, tượng trưng cho những mong ước của người Nhật trong năm mới. Bên cạnh đó, bùa Shimekazari cũng được treo trong ngày Oshougatsu với ý nghĩa không cho ma quỷ vào nhà.

Cũng như các nước châu á khác, năm mới là dịp kính nhớ ông bà, tổ tiên và các vị thần. Họ đặt các loại bánh dầy, bánh Tokonoma lên bàn thờ, nhằm tỏ lòng thành kính và mong được các thần linh phù hộ. Bản chất việc thờ cúng tổ tiên là nhắn nhủ niềm tin người sống cũng như người chết đều có sự liên hệ mật thiết và hỗ trợ nhau. Con cháu thì thăm hỏi, khấn cáo tiền nhân, tổ tiên thì che chở, dẫn dắt hậu thế. Đây là một lễ vô cùng quan trọng, để tưởng nhớ, thể hiện lòng thành kính, đạo hiếu với người đã khuất.

Các hoạt động truyền thống trong ngày Tết cổ truyền Oshougatsu

Cũng như Tết cổ truyền tại Việt Nam, trong các ngày Oshougatsu người Nhật cũng ăn cơm tất niên, viết bưu thiếp, lì xì cho trẻ em và đi lễ chùa…

Mùng 1 tết ăn bánh dày Ozoni

Trong truyền thuyết cổ ngày xưa của Nhật Bản, vào ngày mùng 1 tết vị thần Toshidon đã xuất hiện, ban tặng cho các em bé ngoan và vâng lời cha mẹ loại bánh dầy Ozoni. Từ đó, với mong muốn được hưởng nhiều những món quà của các vị thần, người Nhật Bản thường ăn Ozono vào mùng 1 tết.

Trò chơi dân gian

Tại Nhật Bản, trò thả diều Takoage khá phổ biến vào dịp năm mới. Những chiếc diều có hình dáng, cách trang trí khác nhau tùy từng địa phương. Ngoài ra còn rất nhiều trò chơi truyền thống như đánh cầu lông Hanetsuki, chơi quay Komamawashi,… Đây là hoạt động thu hút được rất nhiều người tham gia và hưởng ứng.

Đi chùa đầu năm mới

Đi chùa đầu năm đã trở thành phong tục của người Nhật, những ngôi chùa đã trở thành những nơi thu hút đông khách nhất. Mọi người đến các đền, chùa để cầu mong hạnh phúc, may mắn trong năm mới. Họ thường mua bùa, và rút quẻ và lấy đó để chiêm nghiệm cho những ngày tới trong năm.

Khác với một số nước, viếng thăm nhà của người thân, bạn bè không phải là hoạt động phổ biến của người Nhật bởi quan niệm Oshougatsu là Tết sum vầy, đoàn viên nên Tết Nhật Bản hầu như chỉ khép kín trong gia đình, ngoài ra ở Nhật không có truyền thống đốt pháo ngày Tết nên không khí năm mới tương đối bình lặng.

Giống với Việt Nam, Tết cổ truyền Nhật Bản không vang rền trong tiếng pháo nhưng ắt hẳn đây là mùa đẹp nhất, được nhiều người đón chờ trong năm. Tuy nhiên nếu bạn có ý định Khám phá nét đẹp truyền thống trong ngày Tết cổ truyền Nhật Bản thì cần chuẩn bị cho mình hành trang thật tốt nhé, vì tháng 1 ở Nhật Bản là tháng được xem là lạnh nhất. Thay vào đó nên đợi đến tháng 3 khi hoa mận, hoa anh đào nở mới thực sự là mùa xuân.