Một số quy tắc cần lưu ý về văn hóa và lễ nghi của người Nhật Bản

Không biết thì không thể ghép thành tội, tuy nhiên nếu có ý định đến Nhật Bản, quốc gia nổi tiếng nhiều phép tắc và luật lệ thì tuyệt đối bạn không nên bỏ qua những quy tắc cần biết về văn hóa và lễ nghi của người Nhật Bản.

Khi tiếp xúc với đời sống văn hóa của người Nhật, không chỉ người phương Tây mà ngay cả người Châu Á vẫn ít nhiều cảm thấy “choáng ngợp”. Vì thế, cho dù bạn đến Nhật để du lịch hay sinh sống và làm việc thì cũng nên tìm hiểu trước để biết cách mà ứng xử cho đúng mực. Dưới đây Chudu Travel xin cung cấp một số quy tắc sơ đẳng mà bạn cần biết:

Cúi chào

Trong văn hóa chào ở Nhật Bản, người cúi chào sẽ thể hiện sự cảm kích và kính trọng của mình đối với người được chào bằng cách cúi người từ phần eo trở lên về phía trước. Đây là hành động vô cùng phổ biến và song song với nó, người ta cũng đồng thời nói những câu chào như “Ohayo gozaimasu” (chào buổi sáng), “Konnichi wa” (chào buổi trưa) hay những câu nói thể hiện sự biết ơn hoặc tạ lỗi. Dựa vào độ thấp của cái cúi chào mà người ta chia làm 3 kiểu cúi chào chính.

Kiểu “Eshaku” là kiểu chào phổ biến nhất. Ở kiểu này, người ta cúi đầu và mình xuống khoảng 15 độ. Người ta thường khẽ cúi đầu và chào kiểu “Eshaku” khi tình cờ gặp nhau hoặc khi gặp cấp trên. Dĩ nhiên là trong một số trường hợp chỉ cần dùng lời nói là đủ, nhưng nếu bạn kết hợp thêm cúi chào kiểu “Eshaku” khi nói “Arigatou” (cám ơn) đối với người đã giúp đỡ bạn thì sẽ thể hiện được sự biết ơn của mình rõ hơn và lời cảm ơn của bạn sẽ chân thành hơn rất nhiều.

Kiểu chào được sử dụng trong các buổi hội họp quan trọng (kinh doanh, làm ăn,…) là kiểu chào “Keirei”. Ở kiểu “Keirei” thì người ta sẽ cúi người thấp hơn xuống khoảng 30 độ, được sử dụng khi bước vào hay rời khỏi phòng họp hoặc khi gặp gỡ khách hàng.

Kiểu chào “Saikeirei” là kiểu chào trang trọng nhất khi người chào cúi gập người 45 độ, cách chào này thường được dùng để thể hiện sự cảm kích hoặc biết lỗi sâu sắc.

Chắp hai tay vào nhau (Gassho)

Hành động áp sát hai lòng bàn tay lại với nhau và đặt trước ngực gọi là “Gassho”, đây là phong tục bắt nguồn từ đạo Phật, nhưng ngày nay ở Nhật Bản nó được dùng thường xuyên trong nghi thức trước và sau bữa ăn.

Trước khi ăn, người ta có một tục lệ để bắt đầu bữa ăn là làm hành động “Gassho” này đồng thời nói “Itadakimasu”. “Itadakimasu” là một kính ngữ có nghĩa là “được” hay “nhận (quà hoặc vật nào đó)” và nó bày tỏ lòng biết ơn đối với món ăn và người đã chuẩn bị bữa ăn.

Không được ngồi bệt trên sàn

Cho dù bạn mệt mỏi thế nào đi nữa thì cũng không được ngồi bệt xuống sàn vì nó được xem là bẩn, nhất là ở nơi công cộng. Ngay cả ngồi xổm cũng không được, vì mọi người thường liên tưởng ngồi xổm với tội phạm và dân xã hội đen.

Trên các phương tiện giao thông công cộng, nếu không còn ghế thì hãy đứng. Ngoại lệ duy nhất bạn có thể ngồi xuống sàn là khi ở trong nhà, nhà trọ hoặc phòng khách sạn.

Trong bữa ăn

Học hỏi về phép tắc trên bàn ăn của người Nhật không khó lắm, chỉ cần bạn nhớ những quy tắc đơn giản sau:

+ Không được cắm đũa vào chén và để lại đó, hoặc dùng đũa gắp thức ăn cho người khác. Đây là 2 hành vi chỉ diễn ra tại đám tang, do đó không nên làm trong bữa ăn.

+ Tạo ra tiếng động trong khi ăn cũng không sao. Trên thực tế, có nhiều gia chủ lại cảm thấy vui khi nghe tiếng húp mì xì xụp của bạn. Điều đó chứng tỏ đồ ăn rất ngon miệng.

+ Nếu một phần thức ăn nào đó hơi to, bạn có thể dùng đũa gắp lên cắn một miếng và để phần còn lại xuống.

+ Dùng đũa gắp ăn phần cái trong chén súp trước rồi nâng chén lên để uống nước dùng.

+ Luôn luôn ăn tất cả những gì được dọn mời.

Trong phòng vệ sinh

Nếu trước cửa phòng vệ sinh có để sẵn những đôi dép lê thì bạn hãy sử dụng chúng. Khi vào phòng vệ sinh công cộng thì nhớ mang theo một chiếc khăn nhỏ để lau khô tay bởi vì ở đó không có sẵn khăn.

Hỉ mũi nơi công cộng bị xem là thô lỗi

Bạn không nên hỉ mũi ơ nơi công cộng vì nó bị xem là thô lỗ, ngay cả hỉ mũi bằng khăn tay cũng không nên.

Ăn mặc kín đáo, đặc biệt là nữ giới

Người Nhật có xu hướng ăn mặc chỉnh tề, vì thế nếu bạn là nữ thì càng phải cẩn trọng với cách ăn mặc của mình. Không nên mang các loại áo cho thấy khe ngực, quần short hoặc váy quá ngắn có thể lộ đồ lót khi bạn cúi xuống. Nó bị xem là hành động thiếu thận trọng và có thể gây bối rối cho những người xung quanh. Bạn rất dễ bị thu hút những ánh nhìn chằm chằm và thậm chí còn làm một số người khác giới có những suy nghĩ tiêu cực.

Chào tạm biệt!

Trong tiếng Nhật có từ “Sayonara” có nghĩa là chào tạm biệt, nhưng người ta cũng thường nói “bye-bye”. “Bye-bye” mang sắc thái ít trang trọng hơn và thường được sử dụng giữa bạn bè với nhau hoặc khi nói với trẻ em.

Ở các nước phương Tây, người ta thường có phong tục đưa tay lên và hướng lòng bàn tay ra ngoài, sau đó liên tục đóng mở lòng bàn tay, nhưng ở Nhật Bản thì hơi khác một chút. Người Nhật sẽ vẫy lòng bàn tay qua trái và phải. Khi vẫy chào người ở xa, người ta đưa cánh tay lên cao và vẫy mạnh sang trái và phải để người được chào dễ thấy. Tuy nhiên, kiểu chào Eshaku vẫn phổ biến hơn khi dùng để chào tạm biệt.

Quy tắc sử dụng điện thoại di động

Tỉ lệ người sử dụng điện thoại di động ở Nhật Bản đã tăng lên đến khoảng 90% và việc sở hữu một chiếc điện thoại di động là cực kỳ cần thiết. Điều này cũng có nghĩa là quy tắc sử dụng di động ở nơi công cộng cũng rất quan trọng mà bạn cần phải cẩn trọng:

+ Nên chỉnh điện thoại của mình thành chế độ im lặng ở những nơi yên tĩnh như sảnh khách sạn hay nhà hàng để tránh làm phiền những người xung quanh.

+ Nên chỉnh điên thoại sang chế độ im lặng khi đang ở trong Shinkansen (tàu cao tốc), tàu điện và tránh nói chuyện điện thoại trên tàu. Nếu bạn bắt buộc phải nói chuyện điện thoại, bạn nên xuống ở một trạm nào đó và nói ở sảnh đợi tàu. Bạn cũng nên tắt nguồn điện thoại khi ngồi gần những chỗ ngồi dành cho người được ưu tiên để tránh gây rắc rối cho máy trợ tim và những người bệnh tim (sóng điện thoại ảnh hưởng đến sóng của máy trợ tim).

+ Tắt nguồn điện thoại ở những chỗ công cộng như nhà hát, rạp phim, hay bảo tàng.

+ Luôn luôn tắt nguồn điện thoại ở những nơi cấm như sân bay hay bệnh viện.

+ Tuyệt đối không nói chuyện điện thoại khi đang lái xe, bởi đây là điều cấm kỵ và sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật nếu vi phạm.

** Lưu ý:

– Đừng ngại học hỏi về cách ứng xử sao cho đúng phép tắc.

– Chỉ cần bạn biết tôn trọng người khác thì sẽ có ít khả năng phạm lỗi ứng xử khi giao tiếp với người Nhật.

– Nếu lỡ phạm một lỗi nào đó thì phải sửa đổi với tinh thần cầu thị.

– Một số hành vi có thể bị xem là thô lỗ ở nước khác nhưng lại được chấp nhận ở Nhật Bản.

– Không phải tất cả người Nhật đều lịch sự, vì vậy hãy cẩn thận khi bắt chước hành vi ứng xử nhé.

Đó là tất cả những quy tắc mà Chudu có thể cung cấp cho bạn về văn hóa và lễ nghi của người Nhật Bản, nếu bạn chuẩn bị vi vu đến Nhật Bản đừng bỏ qua những lưu ý trên nhằm tránh gặp phải những tình huống khó xử nhé!